Συμβουλίου της Επικρατείας (Τμήματος Β?)
Αριθ. Απόφασης 1845/2000
Προεδρεύων: Θ. Χατζηπαύλου, Σύμβουλος
Εισηγητής: Σ. Μαρκάτης, Πάρεδρος
Δικηγόροι: Αθ. Παυλόπουλος, Στ. Δέτσης, Πάρεδρος Ν.Σ.Κ.

Δωρηθέν ακίνητο που έχει χαρακτηρισθεί ως χώρος ανέγερσης σχολικού κτιρίου. Γέννεση φορολογικής υποχρέωσης: Ο χαρακτηρισμός δωρηθέντος ακινήτου ως χώρου ανέγερσης σχολικού κτιρίου δεν αποτελεί κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα υποχρεωτικής μετάθεσης του χρόνου γέννεσης της φορολογικής υποχρέωσης.

...................................................................................

3. Επειδή, κατά το άρθρο 39 παρ. 2 του Ν.Δ.118/1973 (A 202), "επί δωρεάς αιτία θανάτου η φορολογική υποχρέωσις γεννάται κατά τον χρόνον θανάτου του δωρητού, εφόσον δεν υφίσταται άλλη τις αναβλητική αίρεσις", κατά δε το άρθρο 40 παρ. 1 περ. ε' του ιδίου νομοθετικού διατάγματος. "Κατ' εξαίρεσιν, η φορολογική υποχρέωσις γεννάται ... κατά τον χρόνον καταβολής του τιμήματος των αναγκαστικώς απαλλοτριουμένων κτημάτων ή κατά τον χρόνον άρσεως της απαλλοτριώσεως, εφόσον η απαλλοτρίωσις εκηρύχθη προ της λόγω δωρεάς μεταβιβάσεως". Κατά παγία, εξάλλου, νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 2703/1994 κ.α.) με την πράξη εγκρίσεως, τροποποιήσεως ή επεκτάσεως ρυμοτομικού σχεδίου, δεν κηρύσσεται και αναγκαστική απαλλοτρίωση των ακινήτων, τα οποία καθορίζονται, κατά τα άρθρα 2 παρ. 1 περ. β' και 29 του Ν.Δ. της 17-7/16-8-1923 "Περί σχεδίων πόλεων, κωμών και συνοικισμών του Κράτους και οικοδομής αυτών" (Α' 228), ως χώροι προοριζόμενοι για την ανέγερση κτιρίων δημοσίων, δημοτικών, θρησκευτικών και, γενικώς, κοινής ωφελείας, όπως συμβαίνει με τους χώρους, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως κοινόχρηστοι, αλλ' ο καθορισμός αυτός παρέχει την δυνατότητα να κηρυχθεί, κατά τις οικείες διατάξεις, η απαλλοτρίωση των εν λόγω ακινήτων με ιδιαίτερη πράξη

4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, κατά τα εκτιθέμενα στην προσβαλλόμενη απόφαση, στον αναιρεσείοντα εδωρήθησαν από την Μαρ.... Γερ.... αιτία θανάτου, με συμβολαιογραφική πράξη του έτους 1985, τέσσερα ακίνητα. Ένα εξ αυτών οικόπεδο εντός του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως Λειβαδιάς, εκτάσεως 2.556 τετραγωνικών μέτρων, είχε δεσμευθεί ως χώρος ανεγέρσεως σχολικού κτιρίου με διάταγμα του έτους 1971, καθώς και με νεότερο διάταγμα του έτους 1983. Θανούσης της δωρήτριας των ακινήτων το έτος 1986, ο αναιρεσείων υπέβαλε δήλωση φόρου δωρεάς για τα υπόλοιπα τρία ακίνητα, για τα οποία και κατέβαλε τον αναλογούντα στην αξία τους φόρο, όχι όμως και για το ως άνω τέταρτο ακίνητο, το οποίο λόγω της δεσμεύσεώς του ως χώρου ανεγέρσεως σχολικού κτιρίου θεωρήθηκε ως έχον κηρυχθή αναγκαστικώς απαλλοτριωτέο και για το οποίο, εξ αυτού του λόγου, μετετέθη ο χρόνος γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως μέχρι την καταβολή του τιμήματος της απαλλοτριώσεως ή την άρση αυτής κατ' επίκληση μάλιστα, όχι του άρθρου 40 παρ. 1 περ. ε' του Ν.Δ.118/1973, αλλά του άρθρου 7 περ. η' του νομοθετικού αυτού διατάγματος, το οποίο αφορά την φορολογία κληρονομιών. Το έτος 1992 ο αναιρεσείων εζήτησε από την φορολογική αρχή να καταβάλει φόρο για το εν λόγω ακίνητο επί της αξίας την οποία είχε τούτο κατά τον χρόνο υποβολής της δηλώσεώς του, διότι η αναγκαστική απαλλοτρίωση του ακινήτου θα έπρεπε να θεωρηθή κατ' εκείνο τον χρόνο ως έχουσα αυτοδικαίως ανακληθή, λόγω παρόδου οκταετίας από την κήρυξή της χωρίς να έχει συντελεσθεί. Με την προσβαλλόμενη απόφαση, το διοικητικό εφετείο δέχθηκε ότι η σιωπηρή απόρριψη από την φορολογική αρχή του αιτήματος του αναιρεσείοντος ήταν πράξη προσβλητή με προσφυγή και κατ' αποδοχή εφέσεως του αναιρεσείοντος εξαφάνισε την πρωτόδικη απόφαση, η οποία είχε κρίνει αντιθέτως, εν συνεχεία, δε, απέρριψε την προσφυγή ως αβάσιμη με την σκέψη ότι η αναγκαστική απαλλοτρίωση του ενδίκου ακινήτου, ως εκ του χρόνου δεσμεύσεώς του ως χώρου ανεγέρσεως σχολικού κτιρίου δεν μπορούσε, σύμφωνα με το άρθρο 36 του Ν.1336/1983, να θεωρηθεί ως έχουσα αυτοδικαίως ανακληθή κατά τον χρόνο θανάτου της δωρήτριας και ότι εξακολουθούσε να υφίσταται και, συνεπώς, εν προκειμένω, συνέτρεχε νόμιμη περίπτωση μεταθέσεως του χρόνου γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως του αναιρεσείοντος για το εν λόγω ακίνητο. Ήδη, με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι κατά τον χρόνο θανάτου της δωρήτριας η αναγκαστική απαλλοτρίωση του ακινήτου είχε αυτοδικαίως ανακληθεί, σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 2 του Ν.Δ.797/1971, λόγω παρόδου οκταετίας από της κηρύξεώς της χωρίς να έχει συντελεσθεί και ότι, συνεπώς, μη νομίμως είχε μετατεθεί ο χρόνος γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως για το ακίνητο αυτό.

5. Επειδή, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην τρίτη σκέψη, ο καθορισμός του δωρηθέντος ακινήτου ως χώρου ανεγέρσεως σχολικού κτιρίου δεν αποτελούσε κήρυξή του ως αναγκαστικώς απαλλοτριωτέου και, επομένως, εν προκειμένω, δεν συνέτρεχε περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 40 παρ. 1 περ. ε' του Ν.Δ.118/1973 περί υποχρεωτικής μεταθέσεως του χρόνου γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως, όπως εσφαλμένως έκρινε το διοικητικό εφετείο. Για τον λόγο αυτό, του οποίου η εξέταση είναι επιβεβλημένη εν όψει του προβαλλομένου λόγου αναιρέσεως, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, η δε υπόθεση, χρήζουσα διευκρινίσεως κατά το πραγματικό, πρέπει να παραπεμφθεί στο ίδιο δικαστήριο για νέα κρίση.